Een ander bestuursrechtelijk instrument dat een bestuursorgaan kan gebruiken om een eind te maken aan een overtreding, is het opleggen van een last onder bestuursdwang. Net als bij de last onder dwangsom krijg je daarbij als overtreder ook eerst gelegenheid om zelf de overtreding te beëindigen (de begunstigingstermijn). Maar als je dat niet doet of als het niet lukt, krijg je – anders dan bij de last onder dwangsom – geen dwangsom opgelegd, maar zal het bestuursorgaan daarna zelf een einde maken aan de illegale situatie.
Het meest voor de hand liggende voorbeeld is de verkeerd geparkeerde fiets. Dat is typisch zo’n situatie waarin een gemeente kiest voor bestuursdwang. Dus in plaats van dat een gemeente een dwangsom oplegt – die wellicht niet te innen is – gaat zij dan zelf over tot het verwijderen van de fiets.
In uitzonderlijke gevallen kan een situatie zo spoedeisend is dat er geen tijd is om een begunstigingstermijn te geven en de overtreder te vragen om zelf een einde te maken aan de illegale situatie. In dat geval kan een bestuursorgaan kiezen voor spoedeisende bestuursdwang.
Dit houdt in dat het bestuursorgaan direct zelf actie onderneemt en met eigen middelen een einde maakt aan de overtreding. De gemeente Amsterdam heeft in de afgelopen jaren regelmatig gebruik gemaakt van dit instrument, bij illegale hotels en B&B’s in de stad, waarbij de brandveiligheid in het geding was.
Bij spoedeisende bestuursdwang moet het dus wel ergens om gaan en een bestuursorgaan mag dit zware middel alleen inzetten in echte spoedeisende zaken.
